BÌNH THIÊN NGA

Bình thiên nga hay còn gọi là bình Phi  - Minh - Túc -Thực được nghệ nhân Gốm Chu Đậu  phỏng theo bình gốm cổ Chu Đậu triều Trần – Lê Sơ (Thế kỷ XIV – XV). Chiếc bình gốm cổ được Cục di sản văn hóa Việt Nam chứng nhận là bảo vật quốc gia, hiện đang được lưu giữ trang trọng tại Bảo tàng lịch sử Việt Nam.

Chiếc bình vẽ thiên nga tuyệt tác khai quật từ tàu Cù Lao Chàm - Ảnh: Thái Lộc

Từ năm 2003, thế giới chú ý hơn đến những giá trị văn hóa đặc sắc của dòng gốm này, khi các nhà khoa học khai quật khoảng 40 nghìn sản phẩm gốm từ con tàu đắm ở Cù Lao Chàm, tỉnh Quảng Nam. Các nhà khoa học đã khẳng định sự hưng thịnh của gốm Chu Đậu vượt ra ngoài lãnh thổ quốc gia, trở thành sản phẩm xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên do chưa đủ loại hình sản phẩm nên thời điểm đó chưa nhà khoa học nào nghĩ đến mối liên hệ giữa sản phẩm làng nghề với những đồ dùng sử dụng được tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long (Kinh đô của các triều đại phong kiến Việt Nam từ thế kỷ 11 đến 18). Lần khai quật này phát lộ một lò sản xuất gốm với cả trăm mẫu vật giống mẫu vật tìm được tại Hoàng thành Thăng Long. Phó giáo sư, Tiến sỹ Hồ Văn Quán, cho biết: Trước đây, những cổ vật men ngọc tìm được ở Hoàng thành Thăng Long từng bị nhầm lẫn với gốm Long Tuyền, Trung Quốc, nhưng qua các cổ vật khai quật được, các nhà khoa học đã chứng minh đó là sản phẩm của gốm Chu Đậu. Điều này một mặt chứng tỏ có sự giao thoa văn hóa giữa hai quốc gia láng giềng, đồng thời khẳng định nghệ nhân gốm Việt đã có khả năng làm chủ, thổi hồn dân tộc vào sản phẩm: “Tôi có xem những phế phẩm khu sản xuất sành thế kỉ 15 ở Quả cảm, Bắc Ninh, thì rất nhiều sản phẩm lỗi, hỏng do việc khống chế nhiệt chưa tốt. Những ở Chu Đậu thì sản phẩm lỗi ít hơn, nhiệt độ được khống chế rất tốt, các loại bát đĩa ở Chu Đậu rất đều và đẹp”.